Społeczeństwo Wysp Owczych

Źródła pisane wskazują, że pierwszymi osadnikami na Wyspach Owczych byli irlandzcy mnisi przybyli na przełomie VI i VII wieku. Najprawdopodobniej opuścili oni archipelag wraz z początkiem osadnictwa Vikingów, które rozwinęło się w okresie panowania króla norweskiego Haralda I Pięknowłosego. Zjednoczył on kraj pod swoim przywództwem, co spotkało się z niechęcią wielu jego „poddanych”, którzy w konsekwencji zdecydowali się ruszyć w poszukiwaniu nowego miejsca. 

Wiedza na temat farerskiego pochodzenia czerpana jest także z legend zawartych w Farerskiej Sagdze. To zbiór podań opisujących okres między 825 a 1035 rokiem nasze ery, który nie jest  jednak traktowany jako źródło faktów historycznych. Zgodnie z farerską legendą zawartą w Sadze, pierwszym normańskim osadnikiem na Owcach był Grim Kamban, osiadły w Funningur. Według badaczy, był on Normanem przybyłym na Wyspy Owcze z rejonu Morza Irlandzkiego. Stąd pochodzenie narodu Farerów określane jest jako skandynawsko – celtyckie, co potwierdzają badania DNA.  

Dane statystyczne na temat społeczeństwa Wysp Owczych

Ze względu na trudne warunki życia powodowane zmienną atlantycką pogodą, liczba mieszkańców Wysp Owczych do końca XIX wieku nie przekroczyła 10 tyś. Wraz z początkiem XX wieku dynamika wzrostu liczby ludności znacznie przyśpieszyła osiągając w 1925 roku wartość niemal 23 tyś. Zgodnie z danymi Farerskiego Urzędu Statystycznego 1. sierpnia 2009 roku liczba ludności Wysp Owczych wynosiła 49 006 osób. Warto wspomnieć, że ten rosnący trend ilości mieszkańców został zachwiany na początku lat 90-tych, kiedy w wyniku głębokiego kryzysu gospodarczego, wyemigrowało około 10% społeczeństwa. Struktura narodowościowa z pewnością Was zaskoczy:

• Farerzy: 91,7%
• Duńczycy i  Grenlandczycy: 5,8%
• Islandczycy: 0,4%
• Norwegowie: 0,2%
•  Polacy: 0,2%  

Jednak nie ma miejsca na tym świecie, gdzie nie było by chociaż kilku naszych rodaków. Na Wyspach Owczych jest ich około 100. Więcej na ich temat w artykule: Farerska Polonia. Łącznie na Owcach mieszkają przedstawiciele 77 narodowości. Dużym problemem farerskiego narodu jest skłonność do emigracji. Zgodnie z ogólnonarodowym badaniem przeprowadzonym przez Rząd Wysp Owczych, około 45% młodych Farerów myśli o emigracji. Główne jej kierunki to oczywiście Dania, miejsce do którego młodzi wybierają się na studia, a także Norwegia i Islandia. Łączna liczba Farerów mieszkających poza archipelagiem to około 30 tyś osób.
Farerskie społeczeństwo jest dość mocno zurbanizowane. W trzech największych miastach mieszka ponad 65% populacji. Relatywnie rzecz biorąc to bardzo wysoki wskaźnik jak na społeczeństwo o typowo rolniczym charakterze. Pomimo działań rządu zmierzających do intensywnego rozwoju infrastruktury transportowej, a w konsekwencji stworzenia czegoś na wzór jednego „Farerskiego Miasta”, następuje dynamiczne wyludnienie wysp peryferyjnych takich jak: Mykines, Fugloy, Svinoy, Kalsoy, Hestur, Koltur, Skúvoy, Dimun. 

Rynek pracy na Wyspach Owczych 

Struktura zatrudnienia społeczeństwa Wysp Owczych przedstawia się następująco:

• Usługi – 67%
• Przemysł – 22%
• Rolnictwo i rybołówstwo – 11%

Do niedawna wskaźnik bezrobocia na Wyspach Owczych należał do jednych z najniższych na świecie. Obecnie wynosi około 4%, co i tak jest poziomem godnym pozazdroszczenia. Tak niski poziom bezrobocia nie wynika jednak z doskonałej kondycji farerskiej gospodarki, ale ze stosunkowo wysokiego poziomu emigracji, w szczególności  wśród ludzi młodych. 

 Religia na Wyspach Owczych

Jak w każdym odizolowanym społeczeństwie, życie religijne ma bardzo duże znaczenie. Większość społeczeństwa należy do kościoła luterańskiego – około 80%. Dużą część, bo około 10% stanowią Bracia plumsccy. Reszta to mozaika adwentystów, batystów, zielonoświątkowców oraz katolików.

Ciekawostki na temat społeczeństwa Wysp Owczych

• Sportem narodowym Wysp Owczych obok wyścigów łodzi wiosłowych, jest piłka nożna. Niemal każda miejscowość posiada nowoczesne boisko i drużynę grającą w miejscowych rozgrywkach.
• Dumą Farerów jest ich reprezentacja narodowa Piłki Nożne spełniająca w pewnym sensie funkcje marketingową. Jej mecze międzynarodowe to wydarzenia na skale państwową, w których uczestniczą najwyżsi urzędnicy z premierem rządu włącznie. Co ciekawe,  w farerskiej lidze gra sporo Polaków . Jest również kilku trenerów sławiących na północnym Atlantyku polską myśl szkoleniową jakże niedocenianą gdzie indziej. 
• Będąc na Suðuroy nie zdziwcie się ilością  brunetów . Nie myślcie, że to fala włoskiej emigracji, której nie spodobało się w Niemczech, nic z tego. To potomkowie Turków, skutecznie łupiących wyspy południowe archipelagu 300 lat temu. Choć Tureckie i Francuskie wizyty nie kojarzą się pozytywnie, to wyszły Farerom na dobre. Na przestrzeni wieków była to bowiem jedyna krew z zewnątrz, która często mimo woli wmieszała się w farerski obieg. Przez wieki Farerowie mieszali się bowiem wyłącznie we własnym kotle, czego konsekwencją jest szalejące stwardnienie rozsiane, którego odmiana nosi nazwę archipelagu. Sytuacja odmieniła się w XX wieku od czasów brytyjskiej okupacji Wysp Owczych podczas II Wojny Światowej. 
  

Cechy narodowe Farerów

Owcza społeczność doskonale przystosowała się do życia w tym wymagającym miejscu. O przeżyciu zarówno na morzu jaki i na archipelagu często decydowała umiejętność pracy w zespole oraz zaufanie. Stąd farerska skłonność do pomocy innym, czego na pewno doświadczycie będąc na Owcach. Farer to tradycjonalista. Rodzina ma dla niego bardzo duże znaczenie, czego zauważalnym efektem jest ilość dzieci i wskaźnik przyrostu naturalnego. Zauważalne jest także przywiązanie do tradycji przejawiające się w aktywnym uczestnictwie w świętach narodowych. Co rzadko spotykane u innych narodów skandynawskich, Farerowe mają dość zdystansowany stosunek do czasu, spóźniają się. Ale przecież jako jedyni w tym skandynawskim towarzystwie byli najeżdżani przez Turków i Francuzów. Nie zapominajcie, że Farerzy to naród żeglarzy dobrze znający świat w tym i naszą Polskę, którą większość z nich odwiedzała kilkukrotnie.

Łukasz Łach, Faroe.pl