Uniwersytet Wysp Owczych

Na Fróðskaparsetur Føroya, czyli Uniwersytecie Wysp Owczych,  studiuje obecnie około 500 osób. Jest to jedyna państwowa uczelnia na świecie, na której zajęcia odbywają się w języku farerskim. 

Trochę historii

Historia uczelni sięga 1965 roku. Wtedy to, z inicjatywy członków Farerskiego Towarzystwa Naukowego, założono instytucję pod nazwą Academia Faroensis. Celem, który przyświecał założycielom, było stworzenia miejsca, gdzie mieszkańcy Wysp Owczych mogliby we własnym kraju zdobywać wyższe wykształcenie. Akademia otrzymała status uniwersytetu w roku 1990. Początki były skromne – zaczęło się od jednego profesora i jednej pracownicy administracji (Christian Matras i Maud Heinesen) oraz rocznych kursów historii naturalnej i języka farerskiego dla nauczycieli. Kursy nauczycielskie zostały w późniejszym czasie przeniesione do osobnego kolegium.

Poza wymienionymi kursami organizowano wykłady otwarte o rożnej tematyce i wieczorowe kursy farerskiego. Kursy akademickie rozpoczęły się w roku 1970,  a pierwszym oferowanym przedmiotem była filozofia.  Pierwsze studia dyplomowe to nauki przyrodnicze i filozofia wprowadzone w 1972, do których dziesięć lat później dołączyły regularne studia matematyczno-fizyczne i biologiczno-chemiczne. W 1974 pojawiły się studia dyplomowe na Wydziale Języka i Literatury, a za kolejne dwa lata – teologia. Z tego ostatniego kierunku zrezygnowano jednak w późniejszym czasie. W pierwszej połowie lat 90-tych, z powodu kryzysu gospodarczego na Wyspach Owczych, rozpoczęto roczne kursy z socjologii, ekonomii, handlu i języków. Powrócono do nich w roku 2000. Dzięki wsparciu koncernów naftowych udało się też w roku 1999  otworzyć kierunek inżynierię naftową.

Uniwersytet Farerski dziś

Obecnie można na UFI studiować 10 kierunków na trzech wydziałach: Języka i Literatury Farerskiej, Historii i Nauk społecznych, Nauki i Technologii, oraz w Kolegium Nauczycielskim, i Kolegium Pielęgniarskim, które w sierpniu 2008 roku połączono z Uniwersytetem. Uczelnia oferuje kształcenie na trzech poziomach, czyli dostępne są studia licencjackie,  magisterskie i doktoranckie. Możliwość odbycia studiów doktoranckich pojawiła się w 1996 roku, a  rok później pierwsza osoba zdobyła tytuł doktora (PhD) na Uniwersytecie Farerskim. Do tej pory 9 osób uzyskało ten tytuł, a kolejna będzie się bronić jeszcze w tym roku. Uniwersytet  podlega pod rząd, a zarządzany jest przez rektora we współpracy z Radą Uczelni i komitetami reprezentującymi poszczególne wydziały. Obecnym rektorem jest Jóan Pauli Joensen, który sprawuję tę funkcję już drugą kadencję. Uczelnia otrzymuje pieniądze na swoją działalność z budżetu państwa, ale w ostatnich latach pojawiły się też projekty finansowane przez zewnętrznych sponsorów (koncerny naftowe i rady naukowe).

Nie tylko nauka 

Poza kształceniem,  Academia Faroensis zajęła się prowadzeniem badań. W tym celu powstał  w 1967 komitet, który miał za zadanie gromadzenie dzieł farerskiej kultury ludowej. W ramach kontynuacji tych działań, powołano kilka lat później Komitet Ochrony Dziedzictwa Narodowego, który gromadził materiały związane z farerskim folklorem i życiem codziennym. Zebrane materiały znajdują się obecnie w archiwum Wydziału Języka i Literatury Farerskiej. W późniejszym czasie, osobny komitet został powołany do zbierania hymnów i ballad.

Współpraca międzynarodowa

Regularnych studentów z zagranicy na Uniwersytecie Farerskim właściwie nie ma. Ma to, jak  łatwo się domyślić, związek z tym, że kursy prowadzone są wyłącznie języku farerskim. Dlatego też, mimo, że nie ma formalnego wymogu zdawania egzaminu z tego języka przed przyjęciem na studia, jego znajomość jest wymagana – na takim poziomie, aby potencjalny student był w stanie uczestniczyć w zajęciach i zdawać egzaminy w tymże języku. Nie ma też niestety studiów przeznaczonych typowo dla międzynarodowych studentów, czy to magisterskich czy doktoranckich. Wprowadzenie zajęć w języku angielskim jest celem na przyszłość, ale nie ma w tej kwestii jeszcze żadnych konkretnych planów. Jedyną grupą zagraniczną grupą na tej uczelni są studenci The Joint Nordic Master’s Programme in Marine Ecosystems and Climate (studia na temat ekosystemów morskich i klimatu, stworzone wspólnie przez uniwersytety z czterech krajów skandynawskich), którzy odbywają część swojej edukacji właśnie na Uniwersytecie Wysp Owczych. Fakt, że Wyspy Owcze leżą poza Unią Europejską i Europejskim Obszarem Gospodarczym, też ma wpływ na wymianę studentów,  bo oznacza brak dostępu do Erasmusa i innych możliwości z programu Kształcenia Ustawicznego (LLP). Mimo to, Uniwersytet współpracuje z różnymi instytucjami, zarówno w kraju jak i za granicą,  (Uniwersytet Islandzki, Stavanger, Århus, Kopenhaga), a studenci i wykładowcy uczestniczą w programie Nordplus, czyli wymianie stypendialnej w gronie bałtycko-skandynawskim.

Uczyć się w Tórshavn

Dla zainteresowanych nauką na Uniwersytecie Farerskim mamy jednak trochę dobrych wiadomości. Szansą na to jest udział w  Faroese Summer Institute , czyli letnim kursie języka i kultury. Kurs ten odbywa się raz na dwa lata, w czasie wakacji – najbliższy już 3-25 sierpnia tego roku (termin składania aplikacji już niestety minął). Summer Institute skierowany jest do studentów spoza Skandynawii, głównie osób studiujących języki skandynawskie lub germańskie, ale także lingwistykę. Osoby zainteresowane Wyspami Owczymi bardziej naukowo, np. planujące zbierać materiały do prac dyplomowych na temat Wysp bądź spędzić tam część swoich studiów, mają szansę ubiegać się o stypendium na ten cel (Travel Scholarship), które kandydatów z naszego kraju wynosiło w roku obecnym 5000 DKK.  Mogą się o nie także ubiegać osoby planujące uczestniczyć w Summer Institute. Aplikacje składa się co roku na początku marca. Więcej informacji na ten temat znajdziecie na stronie Uniwersytetu, www.setur.fo

(informacje pochodzą ze strony Uniwersytetu oraz  prywatnej korespondencji z pracownikami tegoż)

Monika Bryk